Łaziebnik nazywany też: Bannik, łaźnik (mit. słowiańska) - istota demoniczna pojawiająca się w wierzeniach ludowych Rusi Kijowskiej. Był opiekuńczym, wrogim albo po prostu neutralnym demonem łaźni. Uważano go za niewidzialną dla ludzi istotę duchową, którą przedstawiano, jako karłowatego starca z nienaturalnie wielką głową z rozczochranymi włosami.
Etymologia[]
W przypadku Łaziebnika, etymologia jego nazwy jest dosyć prosta do wytłumaczenia.
Jego imię składa się z dwóch rdzeni *Łazieb i *nik. Ten pierwszy nawiązuje do Łaźni, miejsca w którym można się umyć, a druga cząstka odnosi się do zamieszkiwania przez jakąś istotę płci męskiej określonej np. sfery czy regionu. Ta sama etymologia pojawia się w innym imieniu demona - Łaźnik(a). Podsumowując ta nazwa oznacza dosłownie ,,ten który zamieszkuje łaźnie" lub po prostu ,,mieszkaniec łaźni". W przypadku jeszcze innego słowa nazywającego Łaziebnika - Bannik(a), nawiązuje ono do bani, czyli rosyjskiej łaźni parowej.
Funkcje[]
Jak sama nazwa sugeruje, był demonem zamieszkującym łaźnie/banie i ograniczającym swe działania tylko do tego miejsca. Nie mniej jednak był klasyfikowany do słowiańskich demonów domowych, w ewentualności do demonów wodnych.
Trudno ustalić, jakie było jego nastawienie do ludzi korzystających z miejsca, które zamieszkiwał. Zazwyczaj był uznawany za złowrogiego, a nawet mogącego zabić ducha, który był obarczany za utopienia i poparzenia użytkowników łaźni, jednak mogącego się obłaskawić, a żeby zdobyć u niego "przyjaźń", należało złożyć mu w ofierze cebrzyki z wodą lub czarną kurę albo rzadziej chleb i sól, szczególnie w czwartek i środę, gdyż inaczej trzeba było się liczyć z jego gniewem.
Źródła[]
- Paweł Zych, Witold Vergas, Bestiariusz słowiański część 1 i 2
Mitologia Słowiańska | |
---|---|
Bóstwa | |
Panteon Włodzimierza | Perun • Dażbóg • Chors • Strzybóg • Simargł[1]• Mokosz[2] |
Wschodniosłowiańskie | Swaróg • Jaryło • Kostroma • Rod • Weles (Wołos) • Perepłut • Kupała (?[3]) • Kolęda (bóstwo) (?[4]) • Dyj • Usień |
Bóstwa prapolskie i czeskie | Jasz • Łado • Dzidzilela (Łada, Lela) • Nyja • Pogoda • Żywie • Dziewanna • Marzanna (Morana) • Jan Sobótkowy • Lel i Polel • Varpul |
Bóstwa Słowian nadbałtyckich i serbołużyckich | Świętowit • Rujewit • Porewit • Porenut • Żywia • Swarożyc • Jarowit • Radogost • Prowe • Pogwizd • Czarnogłów • Czarnobóg • Białobóg (?[5]) • Trzygłów • Flins[6] • Krodo [7]• Pripegal • Miklos (?[8]) • Bogowie kaszubscy |
Południowosłowiańskie | Kresnik • Trot • Perperuna • Kurent |
Demonologia | |
Demony powietrzne | Ażdacha • Ćmok • Chała • Zduchacz • Grad • Latawica • Obłoczyca • Omacnica • Płanetnik (Płamęta) • Poświst • Wietrzyca |
Demony natury (leśne, górskie i polne) | Baba Jaga • Baba grochowa • Baba jagodowa • Południca • Bełt • Błędne ogniki • Łapiduch • Leszy • Boginki • Dobrochoczy • Dziwożona • Jaroszek • Licho • Miernik • Polewik • Spor • Miawka • Wiły • Samodiwa • Zagorkinia |
Demony wodne | Boginki • Baba wodna • Bagiennik • Brodarica • Mamuna • Rusałka • Utopiec • Wodnik • Stichija • Lamia |
Demony domostw i dobra | Łaziebnik • Domowik (Domocha) • Dydko • Bobo • Buc • Dworowy • Uboże • Gumiennik • Kłobuk • Krasnoludki • Korgorusze • Narecznice • Stopan • Skrzak • Pokuć • Skarbik • Nieśpiech |
Demony zła i śmierci | Biali ludzie • Bies • Czart • Gnieciuch • Hurbóż • Jędza • Kikimora • Macica • Mężyk • Nocnica • Północnica • Strzyga • Tęsknica • Topielec • Upiór • Ustreł • Wilkołak • Wisielec • Zagorkinia • Zaraza • Złydnia • Zmora • Nawki • Poroniec |
Regionalne | Ludki • Wieszczy • Stolemy • Krośnięta • Boruta • Roczitnik • Ciota • Bòrówc i Bòrowô Ciota • Szôlińc • Gòsk • Ćmuch |
Pół-demoniczne istoty i nadprzyrodzone byty | Kwiat Paproci • Raróg • Psiogłów • Żmij |
Święta | |
Wiosenne | Jare Gody • Ostatki • Stado • Zielone Świątki • Święto Jaryły |
Letnie | Święto Peruna • Noc Kupały |
Jesienne | Dożynki |
Zimowe | Szczodre Gody • Babidien |
Obchodzone niezależnie od pory roku | Dziady • Slava • Swaćba |
|