Anubis − w mitologii egipskiej bóg o głowie szakala lub psa, patron procesu mumifikacji i życia pośmiertnego. Syn Neftydy i Seta bądź Ozyrysa.
Wygląd[]
Anubis był kojarzony z mumifikacją i ochroną zmarłych w ich podróży do zaświatów. Zwykle przedstawiano go jako człowieka z głową szakala lub szakala noszącego wstążkę i trzymającego cep w zgięciu jego tylnej nogi. W starożytnym Egipcie szakal był mocno związany z cmentarzami, ponieważ odkrywał ludzkie ciała i je zjadał. Charakterystyczny czarny kolor Anubisa nie miał nic wspólnego z szakalem, lecz kolorem rozkładającego się ciała i czarną glebą doliny Nilu, która symbolizowała odrodzenie.
Rola[]
Anubis w kontekście grobowym jest przedstawiany jako towarzysz mumii zmarłego, którego zadaniem jest jego ochrona. W rzeczywistości podczas balsamowania, balsamista był przebrany za Anubisa (wkładał jego maskę). Scena ważenia serca z Księgi Umarłych pokazuje Anubisa dokonującego pomiaru, który decyduje czy zmarły może wejść do podziemi, królestwa Ozyrysa. Pieczęcie grobowe z okresu Nowego Państwa przedstawiają Anubisa na szczycie dziewięciu łuków, co miało symbolizować jego dominację nad wrogami Egiptu.
Balsamista[]
W następstwie połączenia dwóch systemów kosmologicznych Enneady i Ogdoady, Atum był identyfikowany z Re a Anubis stał się mniej ważnym bogiem z zaświatów, ustępując w Średnim Państwie bardziej popularnemu Ozyrysowi. Jednak „Anubis otrzymał miejsce w rodzinie bogów jako… syn Ozyrysa i Neftydy, i w tej roli pomógł Izydzie zmumifikować jego zmarłego ojca”. W rzeczywistości kiedy pojawił się mit o Ozyrysie i Izydzie dowiadujemy się, że ciało Ozyrysa zostały dane Anubisowi jako prezent. W związku z tym Anubis stał się boskim patronem balsamistów: podczas obrzędu mumifikacji, ilustracje z Księgi Umarłych pokazują kapłana noszącego maskę szakala podtrzymującego mumię.
Imię i przydomki[]
W Egipcie był znany jako Inpw. Najstarsza znana wzmianka o Anubisie pochodzi z tekstu piramid z okresu Starego Państwa, w którym jest powiązany z pogrzebem faraona. W tym okresie był najważniejszym bogiem związanym ze śmiercią, lecz w Średnim Państwie został zastąpiony przez Ozyrysa.
Przydomki Anubisa biorą się ze związku z jego pogrzebową rolą, jak na przykład przydomek Ten, który jest na swoim pagórku miał podkreślać, że jest on strażnikiem umarłych i ich świątyń oraz Ten, który jest w miejscu balsamowania (że jest on związany z procesem mumifikacji). Jak wiele egipskich bóstw, Anubis miał wiele ról w zależności od sytuacji i żadna publiczna procesja w Egipcie nie mogła być prowadzona bez Anubisa na czele. W Grecji był kojarzony z Hermesem i powstał Hermanubis.
W obecnej kulturze[]
Portret Anubisa w Smite
Postać Anubisa można zobaczyć w grze Smite, w której gracz wciela się w różne bóstwa i rywalizuje z innymi graczami. Anubis jest w niej jedną z najtrudniejszych do opanowania postaci, jednakże jego umiejętności są bardzo potężne. W grze jest on koloru niebieskiego.
Tytułowy dom z serialu Tajemnice Domu Anubisa nosi nazwę Domu Anubisa.
Anubis pojawia się także w serii klocków Lego z 1998 roku – ta seria to Adventurers[1]. Jego imię pojawia się w nazwach zestawów 5938 Skarb bogini Anubis oraz 5988 Świątynia Anubis, a w zestawie 5978 Sekret Sfinksa znajduje się jego posąg. Co ciekawe, w polskim tłumaczeniu nazw zestawów wystąpił błąd i Anubis jest odmieniany jak bóg rodzaju żeńskiego[2].
Literatura[]
- Jaroslav Černý, Religia starożytnych Egipcjan, Warszawa 1974
- Jadwiga Lipińska, Marek Marciniak, Mitologia starożytnego Egiptu, Warszawa 1986
- Siegfried Morenz, Bóg i człowiek w starożytnym Egipcie, Warszawa 1972
- Tadeusz Andrzejewski, Księga Umarłych Piastunki Kai, Warszawa 1951
- Rick Riordan, seria: Kroniki Rodu Kane