Mitologia Wiki
Advertisement
Basilisk9

Współczesny bazyliszek

Bazyliszek (gr. basiliskos, łac. regulus), czasem nazywany królem węży, kuroliszkiem, bazylkokiem lub kokatrysem – mityczne stworzenie, pojawiające się w legendach, podaniach i bajkach wielu narodowości (także w Polsce).

Narodziny[]

Bazyliszek, rodzący się z jaj, które składają siedmioletnie koguty, a następnie wysiadywany 9 lat przez ropuchy lub węże, może żyć wiele wieków. Wg innych legend bazyliszek jest stworzeniem, które rodzi się raz na 100 lat z jaja złożonego przez koguta.

Opis[]

Początkowo bazyliszek miał postać małego węża zabijającego jadem i złym spojrzeniem. Później opisywano go jako ogromnego, smokopodobnego stwora, o dudniącym ryku i ognistym oddechu. Najpopularniejszą formą jest hybryda koguta z wężem o skrzydłach nietoperza. W dzisiejszej fantastyce dominuje forma ośmionogiego węża.

Bazyliszek był uosobieniem chaosu i zniszczenia, aberacją, potworem w dosłownym znaczeniu tego słowa. Nie potrafił współistnieć z żadnym żywym stworzeniem – zabijał ludzi, rośliny i zwierzęta, nieustannie sączycym się z pyska jadem zatruwał wszystko wokół siebie, jego spojrzenie rozsadzało kamienie i wypalało zieleń, jak pisał Pliniusz Starszy. Niczym monstrum z innego świata, tępił wszelkie życie wokół siebie i wypaczał świat swym plugawym pomiotem.

Żywił się wszelkiego rodzaju ssakami, ptakami, a także większością gadów. Był śmiertelnym wrogiem pająków. Do obrony służyły mu kły oraz wręcz toksyczny oddech, przede wszystkim jednak znany był ze swojego spojrzenia – kto spojrzy mu w oczy natychmiast umiera (bądź zmienia się w kamień).

Fakt ten w legendach był powszechnie wykorzystywany: bohater podstępem zmuszał bazyliszka, aby ten spojrzał w lustro lub w inny przedmiot, w którym może ujrzeć swoje odbicie, aby uśmiercić gada. Naturalnym czynnikiem, który może doprowadzić do śmierci bazyliszka jest pianie koguta. Zabić mogła go również łasica swoim zapachem.

Bazyliszek2

Polski bazyliszek

Bazyliszek warszawski[]

Wedle legendy w piwnicy Krzywego Koła w Warszawie niegdyś straszył bazyliszek. Zabijał swym spojrzeniem każdego intruza, dopóty płatnerz Melchior go nie uśmiercił jego własnym odbiciem z lśniącej tarczy.

Bazyliszek starożytny[]

Basilisk

Bazyliszek wg Pliniusza

Pliniusz Starszy w „Historii naturalnej” opisywał bazyliszka jako węża z jaśniejszą plamą na głowie w kształcie korony, później uważano również, że jest to czworonogi kogut, w koronie, o żółtym upierzeniu, ze skrzydłami, ogonem węża, zakończonym hakiem lub drugą kogucią głową.

Advertisement