Szablon:Bóg grecki
Hermes mit. grecka - syn Zeusa i nimfy Mai, bóg podróży, handlu i kradzieży, mów, dowcipów patron podróżnych, pasterzy, sportowców. Hermes uchodził jednak przede wszystkim za posłańca bogów. Był szybki, co zapewniały mu skrzydła zaczepione u sandałów, swobodnie przedzierał się ze świata bogów do siedzib ludzkich. Hermes był wynalazcą ćwiczeń gimnastycznych. Był patronem polestry i gimnazjonu.
Mity
Hermes był owocem związku Zeusa i Mai, najmłodszej z Plejad. Zeus spłodził Hermesa w środku nocy, kiedy bogowie i ludzie spali. Bóg narodził się czwartego dnia miesiąca, który został mu poświęcony u stóp góry Kyllene w Arkadii.
Już pierwszego dnia swojego życia Hermes wykazał się swoją przebiegłością. Rozwiązał niemowlęce powijaki i udał się do Tesalii, gdzie jego brat, Apollo pasał bydło. Hermes wykradł ponad sto zwierząt i uwiązał im gałęzie do ogonów. Przeszedł z nimi całą Grecję, aż spoczął w grocie w Pylos. Tam złożył bogom w ofierze dwie krowy i udał się z powrotem do Kyllene. U wejścia do groty napotkał żółwia, z którego pancerza wykonał lirę. Tymczasem Apollo szukał swojego bydła. Niektórzy mówili, że bóg przez cały czas wiedział co zaszło, bo przecież był wieszczem, ale ostatecznie Hermesa wydał człowiek imieniem Battos. Maja zaprzeczała, ponieważ niemowlak Hermes spał w łóżeczku z miną niewiniątka. Apollo poskarżył się Zeusowi, a król bogów kazał niemowlakowi zwrócić Apollinowi trzodę. Jednak, kiedy Apollo wszedł do jaskini usłyszał dźwięki liry, które tak bardzo go pochłonęły, że wymienił trzodę na instrument. W ten sposób Hermes stał się właścicielem bydła.
Inne mity
Wkrótce potem Hermes wynalazł także flet. Apollo chcąc mieć i ten przedmiot wymienił się na kaduceusz, magiczną różdżkę. Następnie Zeus uczynił Hermesa posłańcem bogów, heroldem. I to właśnie jako wysłannik Hermes zazwyczaj odgrywa rolę w mitach, zawsze posługuje się swoją zręcznością i sprytem.
- w czasie gigantomachii Hermes ubrał magiczny hełm Hadesa, który czynił niewidzialnym tego kto go nosił; z jego pomocą bóg zabił giganta Hippolytosa.
- Hermes odzyskał ścięgna Zeusa, które ten utracił podczas walki z Tyfonem - potwór ukrył je w skórze niedźwiedzia, ale Hermes je odnalazł i przymocował z powrotem do ciała Zeusa, aby ten mógł dalej walczyć.
- Hermes uwolnił Aresa z brązowej szkatuły, w której zamknęli go Aloadzi.
- Hermes przyniósł Nefele złote runo, które uratowało jej dzieci od śmierci. Od niego Amfion dostał lirę, a Perseusz hełm Hadesa i sandały ze skrzydłami.
- Hermes dwukrotnie pomógł Odyseuszowi: najpierw zapoznał go z rośliną, która uodporniła bohatera na czary Kirke, później pomógł w budowie tratwy u Kallipso.
- Według Pracy i dni Hermes wyposażył Pandorę w kłamstwa, uwodzicielskie słowa i niezdecydowany charakter.
- Hermes zabił Argosa na prośbę Zeusa, potwora, który strzedł Io.
- Hermes odprowadził Afrodytę, Atenę i Herę na górę Ida we Frygii, gdzie Parys miał zdecydować, która z nich jest najpiękniejsza.
Kult i wyobrażenie Hermesa
Hermes był bardzo charakterystycznym bogiem. Zazwyczaj przedstawiano go z kaduceuszem lub żółwiem, z sandałami z przyczepiony do nich skrzydełkami. Druga para skrzydeł znajdowała się na hełmie. W innych rzeźbach przedstawiano Hermesa jako młodego, wysportowanego boga. Czasami jako pasterza Hermesa ukazywano barankiem na ramionach.
Kult Hermesa łączony był zazwyczaj z kultem Afrodyty. Jednym z najstarszych sanktuariów Hermesa jest góra Kyllene.
Przy drogach stawiano hermy, czyli posągi z popiersiem Hermesa na szczycie. Grecy wierzyli, że bóg ten odprowadza dusze do Hadesu, dlatego nadano mu tytuł Psychopompos (przewodnik dusz).
Świętem Hermesa była Hermaea poświęcone temu bogu i lekkiejatletyce. Prawdopodobnie zostały założone w VI w. p.n.e., chociaż nie ma na to jasnych dowodów. Platon powiedział, że Sokrates uczestniczył w święcie.
Potomstwo
Nieśmiertelni
- Pan - bożek lasów; jest wiele wersji o matce Pana jednak Hermes zawsze jest jego ojcem,
- Hermafrodyta - bóstwo obojniacze, dziecko Hermesa i Afrodyty,
- Lycus, Ferespondos, Fonomos (z Iftime), trzej wysłannicy boga Dionizosa,
- Eleusis (z Daeirą)
- Angelia, Palajstra,
Śmiertelni
| Matka | Dzieci |
|---|---|
| Aglauros | Keryx |
| Akakallis | Kydon |
| Alchimadeja | Bounos |
| Antianejra | Erytos, Echion |
| Apemosyne | - |
| Astabe | Astacus |
| Chione albo Filonis | Autolykos |
| Chtonofyle | Polybos |
| Eryteja | Noraks |
| Eumopoleja | Aitalides |
| Eurestos | Aptale |
| Fylodameja | Faris |
| Herse | Kefalos |
| Karmentis | Evander |
| Okyrrhoe | Kajkos |
| Penelopa | Nomios |
| Polymele | Eudoros |
| Rene | Saon |
| Sose | Agreus |
| Teobule/Klytie | Myrtilos |
| Tronia | Arabos |
| matka nieznana | Dafnis, Dolops, Abderos |
Galeria
