Mitologia nordycka

Yggdrassil - Drzewo Światów

Mitologia nordycka (lub mitologia skandynawska) - Potoczne określenie na wierzenia dawnych ludów germańskich zamieszkujących tereny dzisiejszej: Danii, Szwecji, Norwegii, Islandii i Wysp Owczych. Kwalifikuje się ona (podobnie, jak m. in. Mitologia Słowiańska, Celtycka, Grecka, Rzymska itd.) do mitologii indoeuropejskich oraz jest najlepiej poznaną mitologią germańską i rozwinęła się po upadku wspólnoty praindoeuropejskiej. Ważne miejsce w mitologii nordyckiej pełniło drzewo kosmogoniczne zawierające dziewięć światów tworzących trzy warstwy światopoglądu dawnych German - Niebo, Ziemię i Niflheim (Świat zmarłych, odpowiednik chrześcijańskiego piekła). Słynie ona z oryginalności i elementów niespotykanych w innych wierzeniach etnicznych.

Centrum nordyckiego kultu pogańskiego była świątynia w Uppsali w dzisiejszej Szwecji, gdzie czczono trzech najważniejszych bogów - Odyna, Thora i Frejra. Co dziewięć lat w świątyni tej odbywały się pogańskie obrzędy tak zwanego blodfest, czyli "święta krwi", w czasie którego składano między innymi ofiary z ludzi i zwierząt dla przebłagania bóstw. Innym bardzo ważnym miejscem kultowym, być może drugom stolicom nordyckiego kultu było tzw. dąb Thora mający się znajdować w miejscowości Fritzlar w dzisiejszych Niemczech zachodnio-centralnych w landzie Hesji. Jak podają relacje chrześcijańskie św. Bonifacy ściął tą świętość i podważył wśród wikingów boski autorytet potężnego bóstwa piorunów. Po schrystianizowaniu Szwecji w jedenastym wieku również świątynia w Uppsali upadła, a posągi bóstw wyrzucono i zniszczono. Liczne elementy germańsko - pogańskie zostały wtórnie zaakceptowane do doktryny rzymsko-katolickiej.

Rekonstrukcja 

Wierzenia północnogermańskich Nordyków są najlepiej zachowaną mitologią germańską. A wszystko za sprawą dwóch Edd - islandzkich latopisów opisujących mitologie nordycką. Edda Starsza powstała w IX n.e i jest uważana za najstarszy zabytek piśmienniczy Islandii, zawiera 29 pieśni o bogach i ich przygodach oraz mitycznych bohaterach. Została odnaleziona w 16040 przez biskupa Brynjolfura Sveinssona i dana królowi Danii. Autorstwo przypisano szwedzkiemu kronikarzowi i poecie - Snorriemu Sturlusonowi. Napisał on także Eddę nazywaną później Eddą prozaiczną lub częściej Eddą młodszą. Jako pierwszy, Eddę Starszą przełożył na polski przekład Joachim Lelewel.

Niestety, teksty będące głównymi źródłami o przedchrześcijańskiej wierze Wikingów są widocznie skalane w pewnych momentach motywami z chrześcijańskiego kręgu kulturowego. Mitologia nordycka mimo wszystko pozostaje słabo poznana, posiadająca sprzeczne ze sobą elementy. Rekonstruuje się ją także w mniejszym stopniu po przez przekazy folklorystyczne.

“	1. Milczcie a słuchajcie! œświętego rodu, więksi i mniejsi; towarzysze Heimdalla! Walfodura sztuki chcę opowiedzieć: starodawne powieœci. Nic dawniejszego nie znam! 2. Są mi olbrzymi wiadomi! Pierwociny rodu, od nich zachowane chcę opowiedzieć. Dziewięć œwiatrów, dziewięć przestrzeni, i więcej znam; œśrodek, wielkość i tego pył. 3. Dawny jest wiek, kiedy Ymer żył; ni piasku, ni morza, ani wiatru było. Nikt ziemi nie widział, ani w górze nieba: pusta przestrzeń, nigdzie trawy. 4. Nim Bura syny dźwignęli grunt i warowny Midgard gotowy był: gorejące ukazało się słońce, na budowy kamieniach, posada była zielona, od ziela (porów) zielonolœśniąca.	”
	— Edda czyli Księga religii dawnych Skandynawii mieszkańców, przeł. Joachim Lelewel, wyd. J. Zawadzki, Wilno 1807, str. 7

Panteon

Plemiona północnogermańskie mieli ciekawe podejście do swego panteonu bogów. Podzielili go na dwa boskie rody: Asów i Wanów. Asowie to ród panujący, najważniejszy dla Wikingów. Męscy członkowie tej rodziny to Asowie, a żeńscy to Asyny. Nazywani są także Azami lub Azynami. Ich charakterystyczną cechą jest wojownicze usposobienie i mniejszy większy związek z kultem wojny i siły. Wanowie są rodem podległym Asom, chociaż są równie potężni i ważni. Ich pochodzenie, w odróżnieniu od Asów, nie jest znane, chociaż wiadomo, że są od nich o wiele starsi. Męscy członkowie rodu Wanów to Wanowie, a żeńscy to Wanidy, a ich cechy charakterystyczne to pokojowe nastawienie i mocny związek z przyjazną człowiekowi naturom i urodzajem. Eddy wspominają o konfrontacji tych dwóch dynastii. Pierwszą wojnę wygrali Wanowie, druga skończyła się ugodą - wymieniono zakładników i ogłoszono pokój, a Wanowie dobrowolnie uznali zwierzchnictwo Asów. Mit pokazuje, że rasa panująca nie jest wszechmogąca i ma swoje ograniczenia. Bogowie nordyccy rzeczywiście mają ludzie słabości i co ciekawe są śmiertelni, co nie spotyka się w wierzeniach starożytnych Greków i Rzymian. Jedynie złote jabłka Idunn dają im nadzieje na wieczną młodość.

Obok bogów w mitologii nordyckiej pojawiają się również inne mityczne, dobrze zakorzenione w ludzkiej świadomości człekokształtne stworzenia - Olbrzymy. W pierwotnych wierzeniach Nordyków istnieją trzy typy tych bestii - Jotunowie, górskie i ogniste olbrzymy. Ci pierwsi reprezentują czasy przed nadejściem bogów, co budzi wśród panujących bóstw respekt, a nawet szacunek. Jednak są przedstawiani, jako wrogowie dotychczasowego porządku świata, a wszystko przez pośredni mord przodków Jotunów - Lodowych Olbrzymów przez Odyna, Wiliego i We, z którego ocaleli nieliczni, aby odtworzyć rasę. Mimo wszystko byli istotami rozumnymi, którzy pomimo swej niechęci do bogów, gdy była taka potrzeba, pomagali sobie, a nawet często wchodziły ze sobą w związki. Olbrzymki, które pokochały Asów lub Wanów - same stawały się Asynami lub Wanidami. Symbolizował ich lód. Ich przeciwieństwem były górskie olbrzymy do cna nienawidzące rasę panującą utożsamiane z dzikom naturom i górami. Cechowała ich brutalność, nieuzasadniona agresja, nienawieść i - co najważniejsze - bezmierna głupota, która sprawiała, że bogom często udawało się ich pokonać lub przechytrzyć, mimo ich nadludzkiej siły. Ostatnim rodzajem są olbrzymy ogniste, o których nie wiele wiadomo. Ich siedzibom był Muspelheim, a przywódcą - Surt, który przyczynił się do powstania świata i przyczyni się do jego zniszczenia (Ragnarök).

Bóstwa Główne (Odyn, Thor, Tyr, Frejr, Frigg, Freja)

W wielu mitologiach indoeuropejskich wyjawia się postać naczelna, stojąca na czele panteonu i przewodnicząca pozostałym bogom. Absolut charakteryzuje się szczególnym i najważniejszym kultem ze szczególnym nabożeństwem, w odróżnieniu od bóstw drugorzędnych i oddaje mu się cześć na całym obszarze wpływów danej kultury, w tym wypadku germańskiej, choć czasem może występować na danym terenie pod różnymi nazwami, co wyróżnia go od bóstw trzeciorzędnych czczonych regionalnie. Zazwyczaj przewyższa innych bogów swą mocą (siła, mądrość, przebiegłość itd.) i jemu przypisane jest najwięcej mitów, w których często pojawia się jako zwycięzca. W tę koncepcje szczególnie wpisuje się Odyn znany także, jako Wotan czczony na terenie całej germańszczyzny. Nadzwyczaj mądry As o wojowniczym usposobieniu, patron poezji i wieszczenia. Zazwyczaj jego wymienia się, jako bóstwo główne, pierwszorzędne, chociaż niektórzy badacze zaczynają to podważać. Przypominają o ogólnogermańskim kulcie Thora - boga burz, piorunów i deszczy, niezbędnych do życia na ziemi, co czyni z niego władce sił witalnych i płodności, a także bóstwo o cechach nadrzędnych i suwerennych oraz Tyra, boga wojny, odwagi, honoru, sprawiedliwości i siły - reprezentującego ważne dla German atuty. Tezę o Thorze, jako naczelnego panteonu, potwierdza gromowładna funkcja, często w wierzeniach indeuropejskich łączona z naczelnym panteonu. Warto również pamiętać o Frejrze - bogowi należącemu do dynastii Wanów, który był wraz z Odynem i Thorem czczony w świątyni Uppsali, uważanej za najważniejsze miejsce germańskiego kultu wraz z dębem Thora.

Jednak w tradycji indoeuropejskiej pojawia się także postać kobieca - małżonka gromowładnego uważana często za wzór kobiecości patronująca małżeństwu, płodności, ognisku domowemu i kobiecości oraz tworząca wraz ze swym mężem ład i harmonie. Przykładem jest tutaj słowiańska Perperuna i Mokosz, helleńska Hera i Hestia czy rzymska Junona. W tą role świetnie wpasowuje się Frigg - Żona Odyna, przędąca obłoki i chmury, Asyna patronująca małżeństwu, deszczu (a przez to łącząca się z płodnościom) i ognisku domowemu. Jednak Wanida Freja - bogini urodzaju, płodności oraz miłości cielesnej i zmysłowej, bliźniacza siostra Frejra i kochanka Odyna również pełni ważną funkcje w mitologii skandynawskiej, gdzie względnie często pojawia się w mitach, a połowa zabitych w trakcie walk wojowników była zabierana do jej pałacu. Frigg i Freja, jako najważniejsze postacie żeńskie w wierzeniach German, uważane były za najświętsze wśród kobiet. Wśród badaczy istnieje teoria, jakoby Frigg reprezentowała jeden z aspektów "właściwej" Frei.

Bóstwa pomocnicze (drugorzędne; Njörðr, Syn, Ull, Bragi, Eir, Norny, Hel)

Obok najwyższych bogów zajmującymi się przede wszystkim sprawami niebiańskimi, utrzymującymi ład i porządek świata, walczącymi ze złem i chaosem, patronującymi najważniejszym ludzkim cechom (mądrość, miłość) i najzaszczytniejszym funkcjom (urodzaj, deszcz, pioruny, wojna, honor), o których najczęściej wspominają mity istniały istniały też mniej znane, ale i nie mniej ważne bóstwa związane z ludzkim życiem codziennym, do których się modlono o szczęście i powodzenie, w danej sytuacji. Dobrym tego typu przykładem jest Njörðr, północnogermański bóg spokojnego morza i jego bogactw, także patron handlarzy i myśliwych, odpowiedzialny za wiatry lądowe, jak i nadmorskie. Ze względu na chłodny klimat Skandynawii, nie jest ona najlepszy miejscem na uprawę jadalnych roślin. Dlatego też gospodarka Wikingów opierała się głównie na hodowli i - co ważne - rybołówstwie (ryby są "bogactwem morza") i handlu. Aby rozpocząć połów lub handel z innymi krajami należy wypłynąć w morze, a żeby bezpiecznie wrócić do domu, morze musi być spokojne - nie wzburzone, dobrze mieć także "dobre wiatry". Dlatego też Njörðr nie będący jakimś potężnym bogiem w skandynawskich mitach, staje się nadzwyczaj ważną postacią dla Nordyków, od którego kaprysu zależy stan wikińskiej gospodarki. Nieprzychylność władcy mórz, wiązała by się z klęskami głodu i śmierciom. Jego znaczenie wzrasta jeszcze bardziej, jakoż łowiectwo (przyp. którego był patronem) i zbieractwo były najstarszymi znanymi sposobami zdobycia pożywienia przez człowieka. W wierzeniach germańskich dodatkowo jest ojcem Frei i Frejra oraz stoi na czele Wanów. Gdy przeciętnemu Wikingowi udało się wrócić bezpiecznie do domu i zdobyć bogactwo oraz dobytek, musiał go chronić przed zrabowaniem przez złodziei, mógł wtedy wezwać Synę, aby ta broniła jego własność.

Jednak człowiek nie może ciągle pracować, chronić i zdobywać majątek oraz wykonywać swoje obowiązki, potrzebuje także czasu na sen, odpoczynek, relaks oraz rozgrywkę, jest to ważne, bo bez tego padłby martwy z wycieczenia organizmu, więc te z pozoru błahe rzeczy, także miały swoich patronów. W przypadku German był to Ull - urodziwy, atrakcyjny bożek o szlachetnym rodowodzie, gdyż był synem Thora (drugiego po Odynie najważniejszego boga Skandynawów) i bogini plonów Sif, którego pokochała nawet bezlitosna, przerażająca Hel. Patronował on narciarstwu, myślistwu i łucznictwu. Należy bowiem wiedzieć, że myślistwo (na ogół sposób zdobycia pożywienia) i łucznictwo (na ogół rzemiosło wojenne) pełniły również funkcje rozgrywkowe w wolnych chwilach. Innym bożkiem związanym z rozgrywkom był Bragi - syn Frigg lub olbrzymki Gunnlod i Odyna, As zsyłający elokwencje oraz natchnienie poetom, witający poległych wojowników w Walhalii. Jego znaczenie potęguje fakt, że jego żoną była sama Idunn - właścicielka złotych jabłek dającymi Wanom i Asom wieczną młodość. U plemionan barbarzyńskich występował duży wskaźnik śmiertelności, zwłaszcza u dzieci. Mimo względnego dbania o czystość wśród Wikingów, nawet współcześnie niegroźne schorzenia, mogły stanowić niebiezpieczeństwo dla życia lub zdrowia w tamtych czasach. Wtedy leczeniem zajmowały się przede wszystkim szanowane kobiety znające się na ziołolecznictwie lub - jak mówili mężczyźni - na czarach, jednak przez wprowadzeniem chrześcijaństwa nie było to niczym złym. Nic więc dziwnego, że ważne bóstwo zdrowia i leczenia - Eir, było boginiom.

Wszystkie kultury indoeuropejskie wierzyły w los, jako coś co zostało z góry ustalone i musi się wydarzyć bez względu na wszystko, tyczy się ono zarówno bogów (w tym głównych) oraz ludzi i wszystkiego, co żyje i nie żyje (np. Świat). Jedynie co się zmienia, to ewentualna możliwość zmiany w mniejszym większym stopniu przeznaczenia np. Słowianie uważali, że przez składanie ofiary Doli można odmienić swój los na lepszy). U wszystkich indoeuropejskich kultur za los odpowiedzialne są trzy boginie lub troista bogini np. Trzy Zorze, Trzy Rodzanice, troista Laima, troista Brygid, Trzy Parki, Trzy Mojry z wierzeń słowiańskich, bałtowskich, celtyckich, greckich, rzymskich itd.). Jak dowodzą badania religioznawcze, trzy boginie i troista bogini reprezentują trzy aspekty życia: młodość, dorosłość i starość, a motyw ten ma bardzo stary rodowód praindoeuropejski. Germanie tutaj nie są wyjątkiem, ponieważ u nich też istniała wiara w trzy Norny, dbające o drzewo życia i wytyczające zarówno ludziom, jak i bogom los przędąc nić. Mimo iż były najpotężniejsze ze wszystkich bogów, ich rola w nordyckich wierzeniach była raczej skromna, drugoplanowa, chociaż traktowano je z należytym szacunkiem. W odróżnieniu jednak od innych mitologii indoeuropejskich, ich możliwości nie ograniczyły się do przędzenia losu, władały dobrem i złem, mogły również zsyłać koszmary senne i odpowiadać za księżyc.

W każdej religii pojawia się motyw życia po śmierci, jest ono skrajnie różne w zależności od panującego w danej wspólnocie systemu wierzeń, wszak zawsze się pojawia. Jest to spowodowane naturalną wolą życia człowieka, chcącego, aby istniało ono również po zgonie. Najczęściej po śmierci dusza odchodzi do zaświatów lub ulega całkowitej lub częściowej reinkarnacji. O swój los po śmierci nie musieli martwić się dzielni wojownicy, którzy zginęli w chwale na wojnie. Ci byli zabierani przez Walkirie - które odtąd im służyli - do Walhalii, gdzie mogli udoskonalać rzemiosło wojenne i zasiadać obok Odyna lub Frei przy wielkiej biesiadzie. Gorzej mieli ludzie, których pokonała starość, choroba lub sami odebrali sobie życie. Ich dusze były zabierane do właściwej krainy zmarłych - Helheimu. Niektórym udawało się uciec, wtedy nawiedzali ziemię pod postaciom zjaw i demonów (więcej: demonologia germańska) mające różnorakie podejście do żywych. Helheim znajdował się pod jednym z trzech korzeni drzewa świata w podziemiu nazywanym Nefilimheim - znanego, jako smutne królestwo mgły, lodu i zimna. Jedynym celem dusz zmarłych było oczekiwanie na Ragnaröck, podczas którego staną przeciwko bogom. Jednak najbardziej przerażającym elementem tego świata była Hel - Olbrzymka władająca zmarłymi, którzy zginęli nie chwalę, córka Lokiego i olbrzymki Angerbody. Jest najlepszym przykładem, że w wierzeniach nordyckich istniały olbrzymy władające światem wraz z bogami.

Bóstwa trzeciorzędne (Lokalne, pomniejsze)

W wierzeniach nordyckich pojawiały się także pomniejsze bóstwa trzeciorzędne, najsłabiej poświadczone. Można je podzielić na cztery typy.

1. Bóstwa lokalne, czczone tylko w niektórych częściach germańszczyzny. 
2. Bóstwa pojawiające się w wierzeniach ludów germańskich, jednak ich kult nie istniał lub był słabo poświadczony.
3. Bogowie patronujący pomniejszym zjawiskom lub ludzkim uczuciom, nie pełniące większej roli.
4. Bogowie kreowani na podstawie innych mitologii, czczeni także przez inne ludy.

W swym dziele "Germania" Publiusz Korneliusz Tacyt - Jeden z wybitniejszych rzymskich historyków piszący o ludności germańskiej i ich kulturze wymienia słabo poznany panteon German kontynentalnych. Innymi ważnymi źródłami są kroniki rzymskie z okresu starożytności, gdzie bóstwa germańsko-kontynentalne są przyrównywane do rzymskich bogów. Poza Wotanem (przyrównany do Merkurego), Donarem (przyrównany początkowo do Herkulesa, później Jowisza) i tajemniczym Tiu, którzy w rzeczywistości są innymi nazwami trzech głównych nordyckich bogów - Odyna, Thora i Tyra, wymieniono również osobnych, suwerennych bogów i bogiń. Tiu, chociaż uważany za to samo bóstwo, co Tyr, pozostaje tajemniczym osobnikiem, który miał być początkowo, przed Wotanem, najważniejszym bogiem związanym z niebiosami. Nerthus jest szczególnie dobrze poświadczona w zabytkach piśmienniczych, Tacyt wspomina, że w celu zapewnienia urodzaju posąg Nerthus obnoszono, a po zakończeniu rytuału był myty przez niewolników, którzy później zostali zabici. Ma ona partnera o nieznanym imieniu. W opinii badaczy reprezentuje ona aspekt matki-ziemi oraz może być ona ogólnogermańską boginią, dotychczas nieznaną z imienia żoną Njörðra. Inaczej przedstawia się sprawa z Pholem, bogiem dostatku wspomniany tylko raz w ,,Drugim zaklęciu mersemburskim" wraz z partnerkom Voll (odpowiednik germańskiej Fulli) oraz Tuisto (Tuistonem) wymienionym tylko przez Tacyta, miał on powstać z ziemi (utożsamiany z Ymirem i Tyrem) i mieć syna Mannusa, który był stwórcą i założycielem ludu germańskiego.

Ciekawym przypadkiem bóstwa trzeciorzędnego jest Loki, który często jest wspominany w Eddach, chociaż jego kult nie istniał i formalnie nie posiadał żadnych funkcji, reprezentował go ogień i oszustwo. Uważano, że przyczynia się do trzęsień ziemi. Loki nie jest bogiem, pomimo miłosnych relacji z niektórymi boginiami, lecz olbrzymem, który dowiedział Asgard i czasem pomagał bogom, lecz sprawiał też problemy. Wybaczano mu je aż nie poszedł o krok za daleko i zabił po przez niczego nieświadomego ślepego Hödura, Baldura uroczego syna Odyna reprezentującego dobro i szczęście. Gdy on zginął, zginęła także jego wierna żona Nanna pozostawiając osieroconego Forsetiego - pomniejszego bożka sprawiedliwości (Po Tyrze), prawdy i pokoju. Gdy bogowie chcieli przywrócić do życia Baldura, wysłali do Helheimu Hermoda - posłańca bogów, niepatronującego żadnym funkcjom.

Frigg, bogini główna miała trzy siostry, a zarazem służki Gna, Fullę i Hlin, które były pomniejszymi boginkami, niekiedy uważanymi za inne nazwy samej Frigg lub różne jej przejawy. Dodatkowym zadaniem Hlin było pocieszanie smutnych ludzi, w tym wypadku reprezentuje ona radość, a więc ludzką emocje, co jednoznacznie łączy ją z bóstwami trzeciorzędnymi. Inna bardzo ważna postać nordyckich wierzeń - Freja, mimo licznych romansów miała ukochanego, raczej mało istotnego męża Óðra. Wiadomo, że należał do Asów i rzadko przebywał w Asgardzie, co powodowało, że jego małżonka go szukała pod różnymi postaciami. Miał on z Freją dwa dzieci Hnoss ("skarb") i Gersim ("klejnot"), o których nic nie wiadomo. Żoną Thora była bogini zbóż Sif, która w odróżnieniu od swego małżonka, nie miała większego znaczenia. Synami Thora byli Magni ("siła") i Modi ("śmiały"), którzy będą władać światem po Ragnarök. Inną słabo poznaną postacią jest Snotra, bogini mądrości, odpowiednik helleńskiej Ateny i Sigyn, żona Lokiego. Loki miał dwóch synów: Valiego i Nariego. Idunn, mimo bycia właścicielkom złotych jabłek dającym bogom nieśmiertelność i mimo bycia zamężną z Bragim - synem Odyna, nie ukazuje się jako bogini pierwszo-, czy nawet drugorzędna. Legenda o stworzeniu Zelandii opowiada o bogini (prawdopodobniej Wanidzie) Gefion, która poprosiła króla o kawałek ziemi, ten obiecał jej dać tyle ziemi, ile zdąży zaorać w ciągu jednego dnia, zaorała ona ogromne tereny i odłączyła je od Danii kontynentalnej, tak właśnie powstała największa duńska wyspa. Uważa się ją za przodka królów Danii.

Historia świata

Midgard wg mitologii powstał na styku przeciwstawnych światów wody i ognia. To niezwykle stary mit tradycji wedyjskiej. W Eddzie poetyckiej te dwa światy są źródłem zagrożenia, prowadzą nawet do zguby.

W wyżej wspomnianym procesie narodził się Ymir -protoplasta bogów i olbrzymów. Wspomina o nim w swoich komentarzach Snorrim Sturluson jako o postaci której samo istnienie stanowi niebezpieczeństwo. Na szczęście przy swoim powstaniu Ymir zasnął i pozostał w tym stanie do swojej śmierci.

Ymir uosabiał siły natury i był zdolny do samorództwa, na początku dziejów zrodził Thursów (lodowych olbrzymów) i Azów (bogów). W dalszych dziejach Azowie zgładzili Ymira a z jego ciała stworzyli Midgard.

Potem zjawili się Alfowie - Świetliści. Nie były one dziełami zwycięskich bogów – przybyły z daleka, z odległych światów. Pobudowały na grzbietach chmur Alfheim i w nim zamieszkały. Oddały się bogom pod opiekę i odtąd wiernie im służyły.

Zadowoleni z pomocy bogowie postanowili stworzyć istoty na wzór Alfów. Do budulca użyli robactwa stąpającego niegdy po ciele Ymira, lecz dzieło nie okazało się tak znakomite jak zamierzali. Dzięki staraniom bogów powstały karły, które wyglądały brzydko i pokracznie i na dodatek bały się światła słonecznego. Blask Słońca, który Alfy tak kochały dla karłów był zabójczy – zmieniał ich w kamień. Dla ich bezpieczeństwa bogowie na miejsce pobytu wyznaczyli im podziemny Svartalfheim. Pierwsze karły, Modsognir (Wysysający Siły) i Durin, ulepiły z gliny swych pobratymców. Nowi mieszkańcy świata rozpełzli się po nieskończonych podziemnych korytarzach, swej krainy przekształcając ją na swoje królestwo. Karły to plemię krnąbrne, często nieposłuszne i niekiedy nawet wyrządzające im szkodę. Znane są wszakże jako niezrównani kowale, złotnicy i budowniczowie. Dzięki nim powstały niezrównane skarby tej ziemi, które nie raz ratowały bogów z opresji. Później Azowie stworzyli pierwszą dwójkę ludzi z drzew: Aska(dąb) i Emblę(wiąz).

Midgard jest na początku światem bogów, ludzie za istotami drugoplanowymi pozbawionymi woli, rozumu, czucia, ruchu i oddechu, te cechy nadają im Odyn, Wili i We. Pewnej nocy Mani(Księżyc) wyruszył na swą nocną wędrówkę po niebie i z wysokości przyglądał się ziemi. Dostrzegł dwóch chłopców – Hjukiego i Bila, niosących wodę w drewnianych wiadrach. Zabrał ich do swego wozu, by podczas drogi opowiadać im ciekawe historie. A nad ranem, po nocy pełnej legend okazało się, że nie mogą się już bez siebie obyć. Dzieci musiały jednak dokończyć swą ziemską pracę, więc Mani poprosił Noc o pozwolenie zatrzymania ich, a w zamian przyrzekł dopilnować, by nadal zajmowali się ziemską wodą. I tak co noc Hjuki napełnia w oceanie wiadro i wtedy następuje odpływ, a kiedy później Bil je opróżnia – przypływ.

Bogowie nie mieli gdzie mieszkać, tułali się po świecie niczym sfora wilków, toteż w końcu postanowili znaleźć miejsce na przyszły dom. Na podniebnych błoniach wznieśli warowny Asgard (Gród Azów), siedzibę pełną pałaców gdzie odbywały się conocne zabawy. Otaczały go przestronne równiny, zdatne do ćwiczeń bitewnych. Asgard powstał wyżej niż Alfheim, gdyż Alfowie są sługami bogów.

Na niebiosach tkwi też zakotwiczony Wanaheim, ojczyzna boskich Wanów drugiego rodu najwyższych istot. Nie wiadomo kiedy i jak Wanowie go wznieśli. Mówi się, że Wanów porodziła boska Ziemia i dlatego stali się opiekunami naszych zasiewów. Pilnują też byśmy nie stracili mocy płodzenia dzieci.

Po latach okazało się, że ludzie są śmiertelni – wszak nie spożywają boskich Jabłek Młodości – zaś ich uwolnione dusze błąkają się po Midgardzie, nie mając się gdzie podziać. Odyn postanowił zatem przyjmować do swej Walhalli poległych na polu walki wojowników, którymi potem dzielił się z piękną Freją. Najwybitniejszych wojowników dzień w dzień przygotowywał do ostatecznego boju, który musieli stoczyć w czasie Ragnaröku.

Na pozostałe dusze głęboko pod ziemią czekał Nilfheim – mroźna, jałowa kraina ciemności. Tam też postanowiono zsyłać dusze ludzi mniemających szczęścia niczym się wyróżniać podczas ziemskiego życia. Królową Nilfheimu ustanowiono przerażającą Hel, na wpół martwą córkę Lokiego. Tak właśnie powstał świat, nasza Alda, złożona z dziewięciu krain.

Budowa świata

Centralny element kosmogonii skandynawskiej to Völuspa, opowieść o drzewie życia, Yggdrasilu, świętym jesionie świata. Jest tym co święte, osią i miejscem łączącym wszystko we spólnym ładzie w kosmosie. W mitologicznej pieśni o Yggdrasilu drzewo życia jest niszczone przez jelenie i węże symbolizujące to, co niepewne i groźne. Yggdrasil jednak żyje dzięki Nornom, podlewającym święty jesion wodą ze studni Urdand brunnen. W mitologii skandynawskiej Yggdrasil łączy dziewięć światów:

• Asgard, siedzibę Azów (Asów)
• Wanaheim, siedzibę Wanów
• Alfheim, siedzibę Alfów
• Muspelheim, krainę ognia
• Utgard, krainę olbrzymów
• Nilfheim, krainę zmarłych
• Svartalfheim, siedzibę karłów
• Krainę lodów na dalekiej północy(nieraz myloną z Nilfheimem)
• Midgard, świat ludzi

Bohaterowie

Czyli nordyccy herosi - potomkowie bogów bądź zwykli śmiertelnicy wybrani przez bogów do wielkich czynów.

• Sygurd Fafnesbane - najważniejszy bohater północy, zabójca smoka Fafnira i ostatni z rodu Wölsungów
• Beowulf - książe Geatów, zabójca potworów, w tym Grendela
• Dytryk z Bernu - wojownik-myśliciel