Nyks – w mitologii greckiej prabogini nocy, księżyca i snów, małżonka Ereba, byli drugą parą greckich bogów. Została zrodzona z Chaosu (bądź Tartaru i Chaosu). W Rzymie była znana pod imieniem Nox.
Siedzibą Nyks był Dwór Nocy, znajdujący się na odległym Zachodzie, daleko za krainą Atlasa.
Oddawanie jej kultu należało do rzadkości, czczono ją w Megarze.
W sztuce przedstawiana jest zwykle jako kobieta ze skrzydłami u ramion, w ciemnej szacie, z zawojem wokół twarzy, na rydwanie, w towarzystwie Gwiazd.
Wyobrażenie o bogini przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim malarstwie wazowym i rzeźbie (sarkofagi i nagrobki; fryz Ołtarza).
Nyks pełniła ważną rolę w tradycji orfickiej. Według nich Nyks jest pierwszą zasadą, z której wyłania się wszelkie stworzenie. Fanes w tych wierzeniach jest ojcem, rzadziej dzieckiem Nyks. Orficyzm zakładał też, że dzieckiem Nyks jest Eros.
Potomstwo Nyks[]
Według Teogonii Hezjoda dziećmi Nyks i Ereba były:
Według tego samego źródła Nyks zrodziła później z siebie następujących bogów:
- Morosa
- Kery
- Tanatosa
- Hypnosa
- Oneiroi
- Momosa
- Oizysa
- Hesperydy
- Mojry
- Nemezis
- Apate
- Filotes
- Gerasa
- Eris
Prócz tego dziećmi Nyks są też
- Charon (przewoźnik dusz zmarłych)
- Eros - w tradycji orfickiej
- Uranos - w tradycji orfickiej
- Astra - w tradycji orfickiej
- Hygin podaje (niektóre bóstwa się pokrywają): Moros, Geras, Tanatos, Kery, Sofrozyne, Hypnos, Oneiroi, Eros, Epifron, Porfyrion, Epafos, Eris, Oizys, Hybris, Nemezis, Eufrozyne, Filotes, Eleos, Styks, Mojry, Hesperydy
- Tekst Cicero De Natura Deorum podaje: Eros, Dolos, Dejmos, Ponos, Nemezis, Moros, Geras, Tanatos, Kery, Oizys, Momos, Filotes, Apate, Mojry, Hesperydy, Oneiroi
- W tekści Bacchylides Frag Nyks jest matką Hekate
Możliwe, że była także matką Achlys, ale nigdzie nie jest to wspomniane.
| Mitologia Grecka | |
|---|---|
| Bogowie Olimpijscy | Afrodyta • Apollo • Ares • Artemida • Atena • Demeter • Dionizos • Hades • Hefajstos • Hera • Hermes • Hestia • Posejdon • Zeus |
| Pomniejsi Bogowie | Amfitryta • Ariadna • Asklepios • Boreasz • Charyty • Chronos • Dejmos • Ejlejtyja • Enyo • Eol • Eris • Eros • Erynie • Eter • Euros • Fobos • Hebe • Hekate • Hory • Hymen • Hypnos • Iris • Kymopoleja • Leukotea • Metis • Morfeusz • Muzy • Nemezis • Nike • Notos • Pan • Persefona • Plutos • Psyche • Styks • Tanatos • Tryton • Tyche • Zefir |
| Tytani | Asteria • Astrajos • Atlas • Eos • Epimeteusz • Fojbe • Helios • Hyperion • Japet • Klimene • Kojos • Krios • Kronos • Lalentos • Leto • Menojtios • Mnemosyne • Okeanidy • Okeanos • Pallas • Perses • Prometeusz • Rea • Selene • Temida • Tethys • Theja |
| Protegonoi | Ananke • Chronos • Ereb • Eter • Fanes • Gaja • Hemera • Hydros • Natura • Nesoi • Nyks • Ourea • Pontos • Talassa • Tartaros • Thesis • Uranos |