Tsukuyomi (lub Tsukuyomi-no-Mikoto) bóg księżyca zrodzony gdy Izanagi obmył swoje prawe oko po powrocie z Yomi. Jest jednym z "Trojga szlachetnych dzieci". Występuje również najrzadziej z tej trójki i najszybciej znika z japońskich mitów i legend.
Narodziny trojga szlachetnych dzieci[]
Kiedy Izanagi-no-Mikoto uciekł z krainy zmarłych stwierdził, że musi dokonać rytualnego oczyszczenia. Z każdej rzeczy którą obmył w strumieniu rodzili się nowi bogowie. Na ostatek zostały mu do obmycia oczy i wydmuchanie nosa. Najpierw obmył lewe oko, z którego narodziła się bogini słońca, Amaterasu. Potem obmył prawe oko z którego narodził się Tsukuyomi, bóg księżyca. Na koniec wydmuchał nos, co spowodowało narodziny boga morza i burz, Susanoo.
Śmierć Ukemochi i wygnanie[]
Pewnego dnia Amaterasu (która z woli Izanagiego władała słońcem i "Wysoką Równiną Niebios") została zaproszona prze Ukemochi (lub Uke-mochi) do siebie. Jako że sama nie mogła przyjść, wysłała w swoim zastępstwie Tsukuyomiego. Kiedy Tsukuyomi zobaczył, w jaki sposób bogini przygotowała poczęstunek (miała bowiem w zwyczaju wyrzygiwać jedzenie) bóg księżyca wściekł się, gdyż uznał, że bogini chce go w ten sposób znieważyć i w gniewie zabił ją. Gdy Amaterasu się o tym dowiedziała była wściekła i wygnała swego brata. W ten sposób tłumaczono, dlaczego słońce i księżyc nie pojawiają się razem na niebie.